1.Güç Aktarım Sistemlerinde Kaplin Seçimi ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Çok uzun zamandır güç aktarmakta, tahrik elemanlarını birbirlerine bağlamakta KAPLİN dediğimiz bağlantı elemanları kullanılmaktadır. Özellikle ülkemizde uzun yıllar boyunca tahrik sistemleri için, düşük maliyetli, standartlardan uzak bağlantı elemanları bu görev için kullanıldı. Ancak son zamanlarda komplike ve pahalı, önemli güç aktarım sistemlerinin artmasıyla birlikte kaliteli, standartlara uygun kaplinler araştırılmaya ve detaylı olarak incelenmeye başlanmış, en doğru kaplin seçimi henüz AR-GE safhasında öncelikli konular arasında yerini almıştır.

Bütün bunların yanında motor, pompa, ya da redüktör vb. gibi güç aktarım elemanları için bir sigorta görevi gören kaplinler, günden güne bu görevini daha belirgin bir şekilde kullanıcılara hissettirmiş, aynı zamanda eksenel, açısal ve radyal kaçıklıkları telafi ederek düzgün ve sağlıklı tork-güç aktarma imkanı sağlamıştır.

Kaplin seçimi yukarıda bahsedildiği üzere bütün sistem için çok büyük önem arz etmekte olup, aynı zamanda tüm sisteme nazaran düşük maliyetli bir sigorta elemanı olarak görev yapmaktadır. Doğru kaplin seçimi için dikkat edilmesi gereken hususlar ve kaplin seçimi aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

Kaplin bir güç kaynağında (motor vb.) üretilen dönme hareketini, bir başka sisteme (redüktör, makine, pompa, konveyör bantı vb.) aktaran elemandır. Kaplin dönme hareketinin yanında;
Güç kaybına neden olmamalı,
Titreşimleri sönümlemeli,
Oluşabilecek vuruntuları güç kaynağına (motor vb.) iletmemeli,
Aşırı yüklenme durumlarında kırılarak motoru ya da diğer elemanları koruyarak sigorta görevi üstlenmelidir.

2. Kaplin Seçimi

2.1. Kaplin iki tork değerine göre seçilir.
TKN= Nominal Tork
Kmax= Maksimum Tork
HKTM – Mekanik Otomasyon ve Satış - Güç Aktarım Sistemleri (Kaplinler, Dişliler)

2.2. Tahrik Nominal tork değerine göre hesaplanır.
TN=9550 X P(kW)/n(rpm)
TKN≥ TN X St
HKTM – Mekanik Otomasyon ve Satış - Güç Aktarım Sistemleri (Kaplinler, Dişliler)

2.3. Maksimum tork için
TKmax≥ Ts X Sz X St + TN X St
Tahrik tarafındaki tork Ts=TAS X MA X SA
Tahrik edilen taraftaki tork Ts=TLS X ML X SL
MA= JL/( JA+ JL) M= JA/( JA+ JL)

3. Örnek Kaplin Seçimi
Tahrik Eden Taraf
Elektrik Motoru Büyüklüğü = A.C. Motor 315 L P= 160 kW
Hız (n) = 1485 rpm
Tahrik Tarafındaki Atalet Momenti (JA) = 2,9 kgm2
Başlangıç frekansı (z) = 6 1/h Sz= 1,0
Ortam Sıcaklığı = 60 oC St=1,4

Tahrik Edilen Taraf
Vidalı kompresör Nominal Tork (TLN) = 930 Nm
Tahrik Edilen Taraftaki Atalet Momenti (JL) = 6,8 kgm2

Hesaplama
TAN (Nm)= 9550 X PAN (kW)/nAN (rpm)
TAN= 9550 X 160/1485=1029 Nm
TKN≥TLN X St
TKN≥ 930 X 1,4 = 1302 Nm
Bulunan Nominal Tork değerine göre en yakın bir üst nominal tork değerindeki kaplin seçilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus aynı zamanda TKmax değeridir. Maksimum tork değeri genellikle nominal tork değerinin 2 katı olarak alınır.

4. Sonuç
Günümüzde kullanılan güç aktarım sistemleri tüm sanayi için tıpkı yaşayan bir vücudun kalbi gibidir. Bu sistem üzerinde kullanılan tüm elemanlar özenle ve dikkat seçilerek, uzun yıllar boyunca çalışarak plansız duruşlara neden olmamalıdır. Kaplin, bu sistemler için oldukça elzem ve aynı zamanda uygun maliyetli bir sigorta elemanıdır. Doğru kaplin seçimi, tüm sistemin sağlığını, verimini artırıcı ve etkileyici bir konudur.